اطعام از مصادیق انفاق و احسان است. اسلام برای حفظ حرمت انسانها و ایجاد تعادل اقتصادی در جامعه، صاحبان ثروت را ملزم کرده که بخشی از اموال خود را برای تأمین هزینه زندگی و رفعگرسنگی نیازمندان اختصاص دهند: «وفی اَمولِهِم حَقٌّ لِلسّائِلِ والمَحروم». قرآن کریم بیتوجهی به اطعام نیازمندان را از آثار کفر به مبدأ هستی شمرده است: «اِنَّهُ کانَ لایُومِنُ بِاللّهِ العَظیم ولایَحُضُّ عَلی طَعامِ المِسکین». همچنین بر ترک اطعام، آثار زیانباری مترتب کرده و در آیاتی اطعام به مسکین در روزهای سخت، نمودی از مجاهدت با نفس و وسوسههای شیطانی شمرده شده است. اطعام در صورتی ارزشمند است که صرفاً برای رضای خدا انجام شود و هیچ انگیزهای جز خشنودی پروردگار در آن نباشد: «اِنَّما نُطعِمُکُم لِوَجهِاللّهِ لانُریدُ مِنکُم جَزاءً و لا شُکورا» طبعاً در چنین اطعامی که برای خدا و منزّه از هرگونه منّت و اذیّت و ریاکاری است همه، به ویژه نیازمندان شرکت داده میشوند؛ امّا چنانچه در اطعام اغراض دیگری دنبال شود، بسیاری از نیازمندان، به ویژه انسانهای عفیفالنفس و خویشتندار، محروم میمانند. شایسته است طعام دهنده، هم اطعام را دوست داشته باشد و هم از آنچه دوست میدارد به دیگران بخوراند «ویُطعِمونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ...» ، «لَن تَنالوا البِرَّ حَتّی تُنفِقوا مِمّا تُحِبّونَ». البته اطعام محبوب چنانچه مورد نیاز خود انسان نیز باشد فضیلت بیشتر و پاداشهای ویژهای دارد، چنان که از آیات ۸ سوره انسان :«...ویُوثِرونَ عَلی اَنفُسِهِم و لَو کانَ بِهِم خَصاصَهٌ...» استفاده میشود. سزاوار است در اطعام نیازمندان، آنان که احتیاج بیشتری دارند در اولویت باشند و به هنگام سختی و قحطی، بیشتر مورد توجّه قرار گیرند، چنان که آیات ۸ سوره انسان بر اطعام نیازمندان در روزهای سخت زندگی و گرسنگی تأکید میکند: «اَو اِطعـمٌ فی یَوم ذی مَسغَبَه یَتیمـًا ذا مَقرَبَه اَو مِسکینـًا ذا مَترَبَه». بر پایه روایتی از پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله)هر کس گرسنهای را در روز قحطی اطعام کند خداوند او را از دَرِ مخصوص وارد بهشت میکند ؛ نیز اطعام مسلمانان در روز سختی، از اسباب مغفرت شمرده شده است.