تصرف، در دارایی به جای مانده از متوفی که به ماترک یا ترکه معروف است، بعد از پرداخت بدهی ها یا جدا کردن بدهی ها از دارایی وی، جایز بوده و بخشی از دارایی که به مصرف پرداخت بدهی ها می رسد، در محاسبات ثلث منظور نمی شود. محاسبه نشدن بدهی ها، نتیجه تقدم آنها بر وصیت است. هزینه کفن و دفن و حفظ و اداره تصفیه و تقسیم ترکه را نیز باید در زمره بدهی ها یا دیون آورد. مالیات ها و عوارض قانونی که تا روز وفات بر عهده او بوده نیز در زمره بدهی هاست. اما مالیات بر ارث، دین وارثان است و به مورث ارتباطی ندارد. واجبات مالی به طور کلی از اصل ترکه برداشته می شود ولی در مورد واجبات بدنی مانند هزینه نماز و روزه اختلاف است و مشهور فقیهان، آن را در شمار دیون نمی آورند و قانون مدنی از این نظر پیروی کرده است. هرچند، وصیت کننده یا موصی می‌تواند تمامی اموال و دارایی هایش را برای بعد از فوت وصیت نماید، اما ورثه مختارند، وصیت بیشتر از ثلث را قبول نموده یا رد کنند، که در صورت عدم موافقت ورثه، نسبت به‌ مازاد، وصیت، فقط در ثلث، نافذ و واجب خواهد بود. در فرمایشات اهل بیت علیهم السلام، توصیه اکیدی بر انجام امور خیر، در زمان حیات شده و ارزش کار خیر در زمان حیات را با خیری که با وصیت به ورثه، به بعد از حیات این جهانی موکول شود، قابل قیاس ندانسته اند.